Nafaka Yükümlülüğünün İhlali Suçu(İİK.m.344)- Nafakayı Ödememe Suçu

Nafakaya ilişkin mahkeme kararının kendisine yüklediği nafakayı yerine kısmen veya tamamen yerine getirmemesi nafaka yükümlülüğünün ihlali suçunu oluşturur.

Suçun Maddi Unsurları

1- Suçun faili mahkeme kararı ile nafaka yükümlüsü kılınan kişidir. Suçun mağduru da lehine nafaka hükmedilmiş olan kişidir.

2- Suç, mahkeme kararında belirtilen tarihteki güncel nafaka borcunun ödenmemesi ile oluşur. Birikmiş nafakanın ödenmemesi nedeni ile bu suç oluşmayacaktır. 

3- Nafakanın ödenmesine ilişkin bir mahkeme kararının bulunması ve nafakanın hukuken devam ediyor olması gerekir. 

Nafaka sadece boşanma davalarından kaynaklanan nafakaları kapsamamaktadır. Hısımlar arasında söz konusu olan yardım nafakasıve 6284 sayılı Kanun gereğince önleyici tedbir şeklinde görülen geçim nafakası da bu suç kapsamına girer. 

4- Mahkeme kararındaki nafakanın tahsili için icra takibine başlanılmış olması ve nafaka borcunun ödenmesine ilişkin ödeme veya icra emrinin borçluya tebliğ edilmesi gerekir.

5- Borçlunun kararda yazılı ödeme koşullarına uymaması, aylık nafakaya hükmedilmesi durumunda ödeme ya da icra emrinin tebliği ile şikayet tarihi arasında işlenmiş en az bir aylık cari nafaka borcunun bulunması ve bu borcun ödenmemesi gerekir.

Özetle şikayet tarihinden itibaren geriye doğru en az bir aylık nafaka borcunun doğması ile suç oluşur. 

Keza şikayet tarihinden itibaren geriye doğru ödenmeyen üç aylık nafaka borcu şikayete konu edilebilir. Alacaklı, ödenmeyen tüm ayları değil şikayet tarihinden itibaren ödenmeyen 3 aylık cari nafaka borcunu şikayet edebilir. 

Şikayet tarihinden sonra ödenmeyen her güncel aylık nafaka için ise yeni şikayete hakkı bulunur. Örneğin takip borçluya icra emri ya da ödeme emri 05/01/2021 tarihinde borçluya tebliğ edilmiş olsun. Alacaklı ödenmeyen Şubat, Mart ve Nisan ayına ait nafaka borçlarını cari nitelikte olduğundan şikayet edebilir. 

1 aylık ödeme süresinin tespitinde icra ya da ödeme emrinin tebliğ tarihi esas alınmalıdır. Cezai sorumluluk açısından icra/ödeme emrinin tebliğ tarihi esas alınmalıdır. 

Suçun Manevi Unsurları

Suç kasten işlenebilen bir suçtur. Bu suç teşebbüse, iştiraka ve içtimaya elverişli değildir. 

Yargılaması, Yaptırımı ve Zamanaşımı

Suçun kovuşturması şikayete tabidir. Şikayet süresi eylemin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay, her halde 1 yıldır. 

Boşanma veya diğer türlü açılan nafaka davasında verilen kararın kesinleşmesi ile borçlu sanık ile vekili arasında vekalet ilişkisi sona erer. Sanık ile vekili arasında vekalet sözleşmesinin devam ettiğine ilişkin herhangi bir belge yoksa duruşma günü ve saati sanığa bildirilir. 

Suçun yaptırımı 3 aya kadar tazyik hapsine şeklindedir. 

Hapsin uygulanmaya başladıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse borçlu tahliye edilir. 

Nafaka borcu asgari ücretin altında kalsa bile tazyik hapsi uygulanır. 

Borçlunun nafaka borçluları dahil üçüncü kişilerin yardım görmesi, asgari ücretin üstünde eline geçen para ve menfaatlerin icra mahkemesi kararı ile belirlenecek kısmını icra veznesine yatırmak yükümlülülüğü ortadan kaldırmaz. 

Suçun yaptırımı tazyik hapsi olduğundan; erteleme, seçenek yaptırımlara çevirme, hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri uygulanmaz. Ayrıca bu suçla ilgili uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. 

İcra mahkemesinin verdiği tazyik hapsine ilişkin karar, kesinleştiği tarihten itibaren 2 yıl geçtikten sonra yerine getirilmez. 

 Avukat Gizem Gül Uzun Kutlay